مذهب از عناصر کلیدی هویت ملی به حساب می‌آید و از دیرباز نقشی مهم در انسجام ملت‌ها بر عهده داشته است.این نقش‌آفرینی در دوره‌های پیش از مدرنیته فراگیرتر و در کنار حکومت و نهاد سیاست رکن اساسی بوده است. در ایران،ملازمهء بسیار نزدیکی بین جامعه و دین و ارکان و عناصر آن از دورهء باستان به این سو برقرار،و یکپارچگی و استقلال ملی ایران اغلب در گروه وحدت مذهبی و اتحاد دین و دولت بوده است.در این مقاله،تلاش شده‌ است کارکردهای هویت‌بخش مذهب شیعه در دورهء صفویه در جایگاه رکن‌ هویت ملی تبیین شود.رسمیت یافتن مذهبی شیعی و تأسیس دولت ملی،دو رکن فروماندهء هویت ملی به شمار می‌آید که با انقلاب صفوی تکمیل شد. مذهب شیعه در راستای تکوین هویت ملی شش کارکرد مهم بر عهده داشته‌ است: ایجاد وحدت مذهبی در کشور،نقش‌آفرینی به عنوان نظام تشابه‌ساز و تمایزبخش؛ناسیونالیسم مذهبی؛حفظ استقلال،ایجاد نظام حقوقی و نظام‌ مشروعیت‌بخش برای حکومت صفوی. بدین‌سان تأسیس دولت ملی،مستقل،فراگیر و متمرکز ایران در کنار رسمیت‌ یافتن مذهب تشیع به تقویت و رشد فرهنگ عمومی مشترک در سراسر ایران‌ انجامید و این سه،پایه‌های بازآفرینی هویت ملی ایرانیان را رقم زدند.در این‌ مقاله،کارکرد هویت‌بخش مذهب تشیع در مقام رکن هویت ملی در دورهء صفویه بررسی شده است.
noormags.ir