برای ورود به یک بحث انتقادی از توسعه سیاسی ایران باید معیارهای مشخصی را مد نظر گرفت تا بتوان میزان توسعه را سنجید. دستیابی به شاخص‌های توسعه سیاسی مشاجره انگیزه بوده ، می‌توان تکوین و رشد جامعه مدنی یا تشکیل نیروهای اجتماعی را به عنوان یک شاخص قابل تامل و عمده در نظر گرفت
بطور کلی نظریه‌های توسعه سیاسی به دو دسته تقسیم می‌شوند: اول نظریاتی که توسعه سیاسی را پیدایش دولت نیرومند می‌بیند و دوم نظریاتی که توسعه سیاسی را در جامعه نیرومند و توانایی‌های اجتماعی جستجو می‌کند (ایمنی تقویت جامعه مدنی) در تحقیق حاضر توسعه سیاسی به معنای پیدایش جامعه مدنی نیرومند است و دولت ضعیف دولتی است که با وجود تمام ابزارهای سرکوب و سلطه از لحاظ و پایگاه اجتماعی ضعیف باشد.
درباره ایران می‌توان نیروهای جامعه مدنی را به دو دسته تقسیم کرد. 1 - نیروهای سنتی 2 - نیروهای مدرن نیروهای سنتی از اوایل دوره صفویه شکل گرفتند و نیروهای مدرن‌تر در دوره‌های بعدی به آنها اضافه شدند.