پیش همایش زن در تاریخ ایران (منطقه جنوب)

پیش همایش زن در تاریخ ایران (منطقه جنوب)، با همکاری گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، انجمن پژوهشگر تاریخ و قطب علمی«مطالعات فرهنگ و تمدن شیعه در دوره صفویه» چهارشنبه 6/ 8/ 1394 از ساعت 8:30- 12 در تالار صائب1، دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان برگزار شد.
در آغاز دکتر منتظرالقائم خیرمقدم به مدعوین را بیان کردند. در ادامه وی، اشاراتی به حضور زنان در صدر اسلام و فعالیت‌های اجتماعی آنان به ویژه زنان شیعی شاعر پرداختند. همچنین به زنان جنوب و نقش آنان در در مقاومت‌های ملّی و محلی منطقه جنوب در یک قرن اخیر اشاراتی نمودند.
سپس خانم دکتر احمدی به عنوان دبیر علمی همایش درباره اقدامات صورت گرفته جهت برپایی این همایش مطابی را بیان نمودند.
این پیش همایش دو نشست داشت. در نشست اول خانم دکتر نزهت احمدی و خانم دکتر سعیدی و آقای دکتر منتظرالقائم هئیت رئیسه بودند. در این بخش چهار تن از اساتید سخنرانی کردند. سخنران اول خانم دکتر سیمین فصیحی بودند، که مباحث نظری مطالعات زنان و پیوند میان تاریخ زنان و تاریخ محلی را مطرح نمودند.. همچنین اشاراتی درباره تاریخ محلی، گریزی به تاریخ زنان در ایران و مبحثی وانهاده در تاریخ زدند. از دیگر سخنرانان نشست اول، دکتر نورائی بودند. ایشان زنان و حضور آنان در جامعه با تکیه بر منطقه جنوب را به عنوان خرده هویتی بیان کردند. ایشان تاریخ زنان را جزء جهان‌های گمشده و بخشی از تجربه جمعی قلمداد کردند که از طریق سنخیت و تجانس در راستای هویت‌سازی و مشارکت تاریخی باید به شناسایی و معرفی آنان پرداخت.
به نقش زنان در نیمروز باستان با تکیه بر مطالعه موردی بر شمایل‌نگاری و حقوق زنان 651 - 224م. موضوع سخنرانی دکتر سنگاری بود. حضور زنان و نقش آنان در جامعه ایران باستان با بررسی اسناد و مدارک برجای مانده مادی و فقهی- حقوقی بررسی شد. علاوه بر این به چندین منبع نگاشته شده در این زمینه توسط مورخین و محققین به ویژه اروپائیان و آثار برجای مانده همچون سکه‌ها، سنگ‌نگاره‌ها، مهر‌ها و کتب و غیره اشاره شد و به امید روزی که در حوزۀ مطالعات زنان ایران باستان پیشرفت‌های قابل ملاحظه و چشمگیری در ایران صورت گیرد، سخنرانی خویش را پایان دادند.
آخرین سخنران نشست اول خانم دکتر الهام ملک‌زاده بودند که به نقش و نحوه تعامل زنان در جامعه جنوب با مطالعه بر نقش و حضور زنان بوشهری در سوگواره‌ها و مراسم آئینی و عاشورایی مطالبی را بررسی کردند. زنان با حضور در مراسم دینی و مذهبی به عنوان مرثیه‌خوان و منبردار در مجالس زنان و برعهده گرفتن نقش زنان کربلا در مراسم تعزیه‌خوانی که قدمتی بالغ بر 150 سال دارد در جامعۀ جنوب حضوری مستمر و پر‌رنگ یافتند.
نشست دوم به ریاست خانم دکتر توکلی، خانم دکتر فصیحی و اقای دکتر سنگاری و سخنرانی دکتر محمد حسین ریاحی، خانم دکتر ربابه معتقدی و آقای دکتر بهمن رینلی برگزار گردید.
دکتر ریاحی به نقش زنان جنوب و مقاومت ملی پرداختند. ایشان در مباحث خویش به جایگاه مغفول زنان در طول تاریخ اشاراتی داشتند و تنها چندین اثر تاریخی را در مطالعات و تفحصات خویش نام بردند که از زنان نامی برده‌اند، تاریخ ذکر اخبار اصفهان، محاسن اصفهان، دیوان‌های عصر فترت و فارسنامه ناصری. از دیگر مباحث ذکر شده، بررسی جایگاه جغرافیایی و استراتژی جنوب ایران در قرون متمادی به ویژه از دورۀ صفویه به این سو که مورد هجمه متعدد قرار گرفته است و همین امر مقاومت قشر‌های مختلف از جمله زنان را به همراه داشت، محور اصلی مطالب ایشان بود. نقش زنان جنوب در تدارکات جنگ، تجهیزات و مداوای بیماران و دلاوری‌ها و رشادت‌های آنان به ویژه در جنگ تحمیلی لب سخنان ایشان بود. خانم دکتر معتقدی با بررسی حضور زنان در مناطق نفتی؛ فرصت‌ها و چالش‌ها سخنان خویش را ارائه کردند. حضور کارگزاران ایرانی و خارجی در منطقه با خاستگاه‌های شهری، روستایی و ایلاتی، قومیت‌ها، نژاد‌ها، ادیان، آداب و رسوم و فرهنگ، زبان‌های مختلف و متعدد، شرایط زیستی و مکان زندگی کارگزاران، معایب و مضرات متعدد و گوناگونی داشت که زنان از این ویژگی‌ها برکنار نبودند. زیرا برخی از کارگزاران با خانواده‌های خود به مناطق نفتی مهاجرت کردند و سعی در استفاده از موقعیت کاری برآمدند. سخنران با استفاده از اسناد و مدارک برجای مانده به تحقیق در حیطۀ مطالعاتی خویش پرداخته است و همین امر، جلوه‌های ناپیدای زندگی زنان در این مناطق را مورد مداقه قرار داد. از جمله به تفاوت حضور دختران و پسران در مدارس مناطق نفتی و تفاوت حقوق معلمان زن و مرد اشاراتی شد.
سخنران بخش پایانی دکتر بهمن زینلی بودند که علل مغفول ماندن نقش زنان در تاریخنگاری محلی مناطق جنوبی ایران مورد بررسی قرار گرفت. در این سخنرانی با مقایسه تطبیقی نقش زن در مناطق جنوب و شمال ایران در تاریخنگاری محلی به عواملی مانند دوری از مرکزیت سیاسی و همچنین نوع اقتصاد مبتنی بر صید و دریانوردی حاشیه نشینان شمالی خلیج فارس اشاره گردید که منجر به هرچه بیشتر به حاشیه رانده شدن زنان در مناطق جنوب ایران و ماندن نقش زن در تاریخنگاری محلی شده است.
در پایان مراسم سرکار خانم دکتر احمدی دبیر علمی همایش از سخنرانان و شرکت‌کنندگان در همایش سپاسگزاری نمودند.
در پایان یادآور می شود سمینار بین المللی زن در تاریخ محلی ایران (منطقه جنوب) ۲ و ۳ دی ماه در تهران برگزار خواهد شد.