بنادر جنوبی ایران، به ویژه خلیج فارس، در عصر صفوی جایگاه ویژه ای در تجارت بین الملل داشتند و به همین سبب، مورد توجه دولت های اروپایی بودند. شاه عباس از این موقعیت برای توسعه تجاری و اقتصادی ایران بهره برداری کرد و ضمن تشدید رقابت میان شرکای تجاری، به سیاست تمرکزگرایی در تجارت منطقه روی آورد: با تمرکز فعالیت های تجاری در یک بندر و آن هم متصل به خشکی، از پراکندگی تجارت در همه بنادر ایران جلوگیری کرد و بدین گونه، زمینه نظارت بیشتری بر فعالیت های تجاری فراهم شد. از دیگر سیاست های شاه عباس، مهار دوجانبه بود که با اعطای امتیازات بیشتر به رقبای تجاری اروپایی، می کوشید تا تجارت منطقه را از سلطه و انحصار یک دولت خارج کند. هدف از این تحقیق، بررسی راهکارها و راهبردهای شاه عباس در تعامل با دولت های اروپایی در زمینه تجارت دریایی، ضمن حفظ مصالح ملی و نیز بررسی نقش اساسی بندر عباس است. در مقاله حاضر با بررسی عملکرد شاه عباس از خلال متون تاریخی، اسناد و سفرنامه های اروپاییان، شیوه های تعامل با دولت های اروپایی در خلیج فارس، نحوه ایجاد رقابت میان آنان، با توجه به اهداف ملی و تاثیر آن در رونق تجارت بین الملل بررسی می شود.
noormags.ir