آغاز سلطنت شاه تهماسب (930 ق) - تا به قدرت رسیدن شاه عباس اول صفوی ( 995) دکتر جھانبخش ثواقب -غلامرضا ذوالفقاری ظھور اسماعیل اول در عرصۀ زورآزمایی سیاسی و حملۀ او به شروان در سال ۹۰۶ ق قدرت دولت محل ی شروان شاھ ی را متزلزل کرد و رابطۀ مبتنی بر ستیزه و دشمنی دیرینه بین دو خاندان شروان-شاھی و صفوی در سالھای پایانی حکومت شاه اسماعیل به حالت مسالمتجویانه و انقیاد شروانشاھان از صفویه تغییر یافت. در تحولات پدید آمده در عرصۀ سیاسی با تشکیل دولت صفویه، شروانشاھان استقلال خود را از دست داده و خراجگزار صفویه شدند که این وضعیت در دھه ھای اولیۀ حکومت شاه تھماسب اول نی ز ادامه یافت. سرانجام بهرغم شورشھای مکرر مدعیان شروانی و ورود نیروھای عثمانی، تاتاری و داغستا نی به کشمکشھای موجود، صفویان توانستند شروان را از وضعیت انقیاد- خراجگزاری به حاکمیت قطعی خود درآورده و به حیات سیاسی شروانشاھان پایان دھند. در این مقاله، روابط صفویان با شروانشاھان در محدودۀ زمانی سالھای ۹۳۰ تا ۹۹۵ ق، از آغاز سلطنت شاه تھماسب اول تا به قدرت رس یدن شاه عباس اول صفوی، که از فراز و نشیب بسیار برخوردار بوده و عوامل مؤثر بر ای ن روابط دوجانبه، موضع شروانیان در برابر حاکمیت صفویه و نقش نیروھای پیرامونی در منازعۀ صفو یان با شروا نیان، بررسی و تحلیل شده است. کلیدواژه ھا: صفویه، شروانشاھان، تھماسب اول، محمد خدابنده.