تاریخ ایران در سراسر دوران اسلامی تا قبل از روی کار آمدن صفویه به جز برهه ای کوتاه در زمان آل بویه به هیچگاه شاهد حاکمیت دولتی شیعی مذهب نبوده است. در حقیقت می توان گفت پس از قرن 9 قرن از زمان ورود اسلام به ایران و باروی کار امدن صفویان می توانیم شاهد احیای هویت ملی و همچنین حاکمیت مذهب تشیع در ایران باشیم. این رابطه بین شیعه و فرهنگ ایرانی بسیار قوی بود. در دوران صفوی «مذهب» نقش مهمی در روند مطالعه فرهنگ و هنر داشت طبعا از این رهگذر مقوله هنر نیز از تغییر ایدئولوژی و تحولات اجتماعی که در عصر صفوی رخ داده بود بی بهره نماند. در این میان هنرمندان ایرانی هم سعی کردند که اندیشه و تفکر و عناصر شیعی و ارادت به خاندان پیامبر (ص) و ائمه اطهار و مخصوصا شخص علی بن ابطالب (ع) را در موضوعاتی همچون حادثه کربلا؛ معراج پیامبر و... که در حوزه تفکر شیعی بود را در هنر و آثار هنری خود منعکس کنند. نکته قابل توجه این است؛ که در زمان حاکمیت صفویان ارتباط بین هنر و دین به خوبی پایه گذاری شده بود. در این دوران متون خطی مصور؛ بناهای معماری و مصنوعات هنری همگی بازگو کننده عناصر شیعی بودند که از ویژگی های این عصر به شمار می رود. این مقاله بر آن است که تا مذهب و عناصر مذهبی غالب در دوران صفوی را با رویکرد به هنر قالی بافی؛ نقاشی ایرانی (نگارگری)؛ که در هنر این دوران منعکس شده است را با نگاهی تاریخی بازگو نماید.
noormags.ir