دوران صفویه دورانی درخشان در تاریخ شهرسازی و معماری ایران است که کاخ های بناشده در این دوران از لحاظ معماری بسیار بااهمیت بوده و باقی مانده های آنها آثاری بسیار باارزش در متن شهرها هستند. حال اینکه، بعضاً کاخ های ویران شده نسبت به کاخ های باقی مانده، برتری های ویژه ای داشته اند. دریافت و تکمیل تصویری کالبدی و اجتماعی از شهر و بناهای تاریخی، با مراجعه به متون ادبی، تاریخی، عکس ها و تصاویر به جای مانده در دوره زمانی مشخصی از شهر امکان پذیر است. دوران قاجاریه زمان حاکمیت مسعودمیرزا ظل السلطان، در اصفهان بی توجهی به معماری به اوج خود می رسد، تاحدی که به دستور وی آثار ارزشمند معماری ازجمله کاخ هفت دست، آیینه خانه و عمارت نمکدان، در باغ سعادت آباد با خاک یکسان شدند؛ که در این پژوهش بر بازآفرینی تصویری کاخ آیینه خانه تاکید شده است. در این مقاله نقشه های اولیه بنای صفوی که در دوره قاجار ترسیم شدند و همچنین پلان دوره قاجار همراه با تغییرات در این دوره، مجدداً در مقیاس واقعی ترسیم شده و با تحلیل و مقایسه مدارک، عکس ها و این نقشه ها ارکان و اجزاء ساختمان کاخ صفوی تکمیل و نقشه های نهایی به صورت پلان، نماهای شرقی، غربی و جنوبی، ترسیم شده و مراحل شکل گیری کاخ به صورت سه بعدی نمایش داده شده است. مقاله پیش رو از نوع تحقیق بنیادی- نظری است که اطلاعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانه ای گردآوری شدند و با رویکرد قیاسی و استدلال موردتجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نیز به روش تاریخی- توصیفی با استفاده از اسناد و مدارک معتبر و تحلیل محتوای متون تاریخی به شناخت و تحلیل کاخ آیینه خانه پرداخته می شود. با مقایسه و تحلیل بناهای مشابه دوران صفوی تصاویری تحلیلی از کاخ آیینه خانه، از سازه تا جزئیات معماری آن، با استفاده از نرم افزار های کامپیوتری ارائه شده است. درنهایت، نتایج به دست آمده می تواند ضمن کمک به تعیین محدوده و حفظ حریم ابنیه ازبین رفته ، نشانه های مستندی را برای انجام تحقیقات باستان شناسی بعد فراهم آورد. همچنین به تکمیل تصویر شهر اصفهان در دوره صفویه و امروز و نیز تقویت جاذبه های فرهنگی و گردشگری شهر کمک شایانی خواهد شد.
magiran.com