حکومت صفویان در شرایطی شکل گرفت که امپراتوری عثمانی در مناطق غربی و خانات ازبک در شرق قلمرو ایران تمایلات توسعه طلبانه ای را دنبال می کردند. اختلافات جغرافیایی و تعارضات مذهبی باعث پدیدآمدن جنگ های طولانی بین صفویان با این دو قدرت منطقه ای شد. این منازعات بخش بزرگی از مناطق جغرافیایی ایران را تحت تاثیر قرارداد و آسیب های اقتصادی و اجتماعی را برای ساکنان به دنبال داشت. مسئله عمده در این نوشتار دریافت و آشکارکردن میزان آسیب های ناشی از جنگ های دوره صفویه در مناطق شرقی و غربی بر برخی از زیرساخت های اقتصادی و سازه های شهری و روستایی است. بر این اساس، پرسش عمده این نوشتار عبارت است از اینکه اقدامات تهاجمی دشمنان و سیاست های دفاعی صفویان الگوهای اقتصادی و جمعیتی کشور را تا چه میزان تحت تاثیر قراردادند. روش انجام پژوهش حاضر مبتنی بر توصیف، تحلیل و استنتاج از داده های منابع تاریخی است. یافته های پژوهش نشان می دهد تداوم جنگ ها و اقدامات تهاجمی دشمنان در کنار سیاست های دفاعی صفویان، در آشفتگی و تخریب ساختارهای اقتصادی و همچنین کاهش جمعیت منطقه بسیار موثر بوده و کندی فرآیند تولید را در پیامد نهایی خود به همراه داشته است.
magiran.com